Leeuwarder
Courant 10-05-2003
Hij zat nog op de mavo en stelde zijn maten voor een band te beginnen. Jongetjes waren het nog. Ze keken raar op, want geen van hen speelde een instrument. Maar Ernst Langhout vermoedde toen al dat hij de muziekwereld in wilde. Een paar jaar later, na een studentenkamp in Schotland, wist hij het zeker: hij zou muzikant worden. Nu is hij 46 jaar oud en hij ademt en drinkt en eet nog steeds muziek. Waar de 'jongetjes' kozen voor een regulierder leven en maatschappelijke vastigheden, weet Langhout vandaag niet wat morgen zal brengen.
Ik soe net oars mear wolIe', zegt hij in zijn boerderij bij Gauw. Het is tien uur 's morgens. Voor een muzikant is dat veel te vroeg. Langhout zit opmerkelijk fit aan tafel. In de keuken, waar een geadopteerde langharige cavia een hok heeft waarin plaats is voor nog wel vijftig broertjes en zusjes. „In bern yn in loophek nimt ek in soad plak yn", vindt Langhout. Over de tafel en over de vloer scharrelen zijn zes katten. Voor de open buitendeur staat een hekje, om andere katten tegen te houden. „Oare katten fine it hjir ek gesellich, mar ik ha gjin ferlet fan noch mear katten." Je struikelt over de muziekinstrumenten in de woonkamer. In de schuur heeft Langhout een studio en oefenruimtes, waarvan een vijftal bands gebruik maakt. Hij groeide de eerste vijftien jaar op op de boerderij van heit in Aldtsjerk. Toen vader van boer onderwijzer werd, verhuisde hij mee naar Zwaagwesteinde. Zijn ouders vonden het maar niks, die voorliefde van hun zoon voor de muziek. „Ik koe wol aardich leare, der hie 'k fierder yn moatten. Underwizer wurde. Fûnen se doe, no sjogge se wol dat musyk myn ding is, dat ik my der lokkich yn fiel", zegt Langhout.
Hij is een selfmademan. De gitaar, die hij na de reis naar Schotland kocht, leerde hij zonder hulp bespelen. Uit het padvindersliedboek van heit dook hij wat akkoorden op en hij leerde: „As't in stik as seis akkoarden spylje kinst, kinst al gau meikomme. Mar de earste moannen wiene my de fingers grien fan ellinde, ik ha ordinêre pine lije moatten om it te learen. Gitaarspyljen is masogisme tocht ik doe." Maar een jaar later had hij een band en een eerste optreden in het Leeuwarder Biels 28. Nu vraagt hij zich nog wel eens af wat het was dat hem in de armen van de muziek dreef. De muziek zelf natuurlijk. „Mar ek dat ik in soarte fan dropout wêze woe, my wat ofsette woe tsjin de wrald. As muzikant makkest diel ut fan de wrald, mar tagelyk stiest der ek mei ien foet bûten. Dat spruts my wol oan. Datst op tiden dat oaren nei kantoar geane leist te sliepen. En ik wie jong en rebels. Ik ha in hekel oan autoriteit. Yn myn hert bin 'k in anargist, mar ik stim as in demokraat, want pragmatysk bin ik ek wol wer. Ik sjoch wol yn dat der rigels wêze moatte en dat immen der om tinke moat dat dy ûtfierd wurde." Intussen, ouder en wijzer, is het rebelse wel wat verdwenen. Wat bleef is muziek maken, soms alleen, vaak met anderen. Nog altijd leidt Ernst Langhout een avontuurlijk leven. „It perspektyf feroaret per dei", zegt hij. „Johan Keus, myn muzykmaat, en ik waarden frege om mei de Peaske op it terras fan in restaurant te spyljen, twa dagen achterelkoar. Ik tink: aha, dat is wer € 350 fertsjinne. Mar de freeds bellet de man op: „ It waar sjocht der net goed ut, it giet oer." In skoft lyn stiene wy de freeds op in bruiloft, de sneons yn in feesttinte by dy nije tunnel yn Terneuzen en de sneins yn in folkklub. Gjin dei gelyk."
Hij begon met de folk en op een of andere manier zal hij er mee eindigen. Het is de basis waarnaar de Gauwster steeds terug zal keren, maar hij gunt zichzelf de ruimte om uitstapjes naar andere muziekstromingen te maken. Een niet onbelangrijk uitstapje was dat naar The Visitor, een new wave/punk-band met Friese roots maar met een landelijke uitstraling. „Hoewol, new wave, punk; as dy wurden net bestien hiene, hie it gewoan underground hiten." Terugkijken op zeven jaar The Visitor kan Langhout alleen maar door zo af en toe te lachen. „Want wat wiene wy in stel arrogante lullen. Tsjonge, jonge. De avantgarde fan Fryslan wiene wy , mienden wy. Niks gjin blues, niks gjin rock. Foarby, aldemannenmuzyk. Nee, dan The Visitor. Wy funen it allegearre hiel normaal dat wy nei trije optredens al yn Paradiso stiene, yn De Melkweg stiene. Dat wy optredens hiene by de Vpro-radio, interviews joegen. Jonge, wy funen it net mear as normaal dat wy dy ordinêre kroechoptredens oerslaan koene. Sa eigenwiis wiene wy. Koartom: unûtsteanber. Der moat ik no wol ris om laitsje. Net dat it oars moatten hie, wy wiene arrogant, mar The Visitor wie wol in goede band."
Met The Visitor reisde
Langhout in 1987 naar het Rusland van de aanstaande perestrojka. In
Leningrad
speelden ze voor duizenden toehoorders, die
via telefoon en stencils elkaar op de hoogte hadden gesteld van het concert. „Suver
krekt lyk as it ferset yn de oarloch wurke, sa wurken der noch de minsken
dy't fan de kommunstyske lear ôfwikende muzyk makken en organisearren.
Dat hat wol yndruk op my makke." Hij zou er later alleen en met
anderen nog een aantal keren terugkeren. In hetzelfde jaar hield The
Visitor na zeven jaar op te bestaan. Sommige leden kozen voor hun maatschappelijke
carrière, maar Ernst Langhout hield vast aan de muziek. Langhout: „Muzyk meitsje, ferskes skriuwe, komponearje; it is myn
libben. Foarich jier ha 'k privee net in best jier han. Myn relaasje
run nei tweintich jier stikken. Moarns koe 'k my net begripe dat ik de
jûns optrede soe, mar it wiene geweldich goede optredens. As kaam
der alle spanning en emoasjes en de muzyk byelkoar. Ik ha oan dy optredens
in grutter selsfertrouwen oerhalden." „Froeger hie 'k trouwens
hielendal net safolle selsfertrouwen. Ik woe op de gitaar riedels spylje
dy't oaren spilen. Ik seach altyd mar nei wat oaren koene en woe dat
sels ek. Dy drang bin ik kwyt en dat makket muzyk meitsjen in stik oangenamer.
En op 't heden komt it foar dat ik my sels wolris ferras. Dat ik tink:
noait witten dat ik dat sa spylje koe. It sil wol mei it alder wurden
te meitsjen ha; ik wit better wat ik kin en net kin. Muzikaal binne der
mominten fan grutte harmony yn my. Dan bin ik tefreden oer de muzyk en
oer wat ik skriuw. By The Visitor songen wy: 'I hate fascists' . Tsja,
wa net? Nô jou ik gjin miening mear yn myn ferskes, ik skilderje
in plaatsje en de minsken foarmje sels mar in miening."
Sinds een tijdje oefent Langhout met wat voormalige leden van Weekend
at Waikiki in zijn boerderij. Aan het eind van dit jaar staan ze ergens
in de Belgische Ardennen in een zaal een aantal avonden in een toneelstuk
van Alex van Warmendam, bewerkt door een Belgisch gezelschap. De muzikanten
vormen een band, die nummers van The Velvet Underground speelt. Langhout: „Wy
dogge it foar de reiskosten, it is hobby. Mar it giet sa lekker, ik soe
wol ris mei de band optrede wolle." Het is een van de uitstapjes,
die hij nodig heeft om het beroep van muzikant aantrekkelijk te houden.
Net zoals Johan Keus en hij bijvoorbeeld het stukgespeelde The Wild Rover'
helemaal hebben omgegooid om lol te blijven houden in optredens op bruiloften
en partijen. „Mei bruiloften is neat mis. As se dy freegje, witte
se wat se krije en der is dan ek oer neitocht. It publyk op bruiloften
is goed publyk. Soms ferkeapje wy der mear cd's as op in folkjûn. Hij kan uit een zeer groot arsenaal van liedjes putten. Covers, maar
ook talloze eigen Engelse en Friese liedjes. Dat Fries is overigens van
de laatste jaren. Langhout: „Fan Ingelsk nei Frysk, dat gie eins
sûnder muoite, it leit tichteby elkoar." Ergens in juni verschijnt
er een cd met liedjes van Bob Dylan in de Friese vertaling van Harmen
Wind. Bij toeval kwam het verzoek om ze te zingen en te spelen bij Langhout
terecht. Hij is er blij mee. Bob Dylan was destijds een van de inspiratoren
van de jonge Ernst Langhout. „En myn earste nûmer yn it Frysk
wie myn oersetting fan 'All along the watchtower'."
Door Bonne Stienstra / Foto Paul Janssen